PMD

1. Beschrijving

PMD is het afval van plastic flessen en flacons, metalen verpakkingen en drankkartons bestemd voor gebruik door huishoudens of vergelijkbaar bedrijfsmatig gebruik (VLAREMA, Hfdst.1, Art. 1.2.1., §2, 67°).

Het maximaal toegelaten volume van deze verpakkingen opdat het als PMD beschouwd zou kunnen worden is 8 liter. Bovendien mag dit verpakkingsafval geen giftige of bijtende producten bevat hebben. Deze stoffen vormen immers een gevaar voor zowel de machines als de mensen in de sorteer- en recyclagecentra (FostPlus, 2013c).

De sorteerregels staan kort weergegeven in Figuur 1 en zijn meer in detail te raadplegen op de website van Fost Plus.

Figuur 1: De PMD-sorteerregels (Fostplus, 2013).

Figuur 2: Selectief ingezameld PMD van huishoudelijke oorsprong (kg per inwoner, 2012) (OVAM, 2013).

Figuur 3: Resultaten van recyclage en nuttige toepassing (ton) voor het jaar 2012 (FostPlus, 2013h).

 

De verplichte PMD-inzameling bij bedrijven is nog maar sinds juli 2013 verplicht, dus uitgebreide cijfers zijn hierover momenteel nog niet beschikbaar. Wel geeft FostPlus op haar site aan dat daar waar in de eerste jaarhelft gemiddeld 100 ton PMD/maand werd ingezameld bij bedrijven, dit in  juli het dubbele bedroeg (FostPlus, 2013g). In 2012 werd ook al een grotere hoeveelheid PMD bij bedrijven ingezameld t.o.v. de jaren voordien. Dit wordt geïllustreerd in Figuur 4.

Figuur 4: Evolutie van de PMD-inzameling bij bedrijven (FostPlus, 2013h).

2. Wetgeving

Vlaams

Nationaal

  • Samenwerkingsakkoord rond de preventie en het beheer van verpakkingsafval (FostPlus, 2013e).
    • Dit samenwerkingsakkoord is er sinds 1996 en werd vernieuwd in 2009.
    • “De basisprincipes van het akkoord zijn:
      • De terugnameplicht. Ondernemingen moeten voor de huishoudelijke verpakkingen die ze op de markt brengen de volgende cijfers behalen:
        • 80% recyclage en 90% nuttige toepassing in totaal
        • minimaal 15 tot 60% recyclage, afhankelijk van het verpakkingsmateriaal
        • minimaal recyclagepercentge per materiaal (zie Figuur 3)
      • De informatieplicht. Ondernemingen moeten jaarlijks een aantal gegevens over de verpakkingen die ze op de markt brengen meedelen aan de Interregionale Verpakkingscommissie.
      • Ondernemingen die jaarlijks minstens 300 ton eenmalige verpakkingen op de markt brengen of in België producten verpakken of laten verpakken moeten om de drie jaar een algemeen preventieplan voorleggen.” (FostPlus, 2013e).

Europees

  • Europese richtlijn 94/62/EG, gewijzigd door de richtlijnen 2004/12/EG & 2005/20/EG:
    1. Doel: harmonisatie van de nationale wetgevingen rond preventie en beheer van verpakkingsafval, zowel huishoudelijk als bedrijfsmatig.
    2. Werkwijze: bepaalde begrippen definiëren & minimale recyclage- en valorisatiepercentages vastleggen (VAL-I-PAC, s.d.).

3. Inzameling, verwerking en recyclage

3.1. Inzameling

De PMD-fractie wordt sinds begin jaren ’90 selectief ingezameld, eerst enkel in een beperkt aantal gemeenten, later, zoals op heden, in elke gemeente (OVAM, 2013). De aanleiding hiertoe was de invoering van de terugnameplicht (OVAM, s.d.).

“De terugnameplicht stelt de industrie verantwoordelijk voor de inzameling en verwerking van verpakkingsafval. In de wetgeving worden ondermeer recyclagepercentages bepaald die in het kader van de terugnameplicht dienen te worden behaald. Tevens wordt een onderscheid gemaakt tussen verpakkingsafval van bedrijfsmatige oorsprong en verpakkingsafval van huishoudelijke oorsprong.

Fost Plus zorgt voor haar leden voor de uitvoering van de terugnameplicht van verpakkingsafval van huishoudelijke oosprong. Voor de inzameling van verpakkingsafval werkt Fost Plus samen met de gemeenten/intercommunales. Drie afvalstromen worden ingezameld : papier- en kartonafval, glasafval , PMD-afval. De bedrijven die lid zijn van Fost Plus betalen een bijdrage die afhankelijk is van de hoeveelheid en het soort verpakkingen dat op de markt wordt gebracht. Met deze middelen wordt de inzameling en de verwerking gefinancierd.

VAL-I-PAC staat in voor de uitvoering van de terugnameplicht van verpakkingsafval van bedrijfsmatige oosprong. Via allerlei instrumenten (ondermeer recyclagepremies) stimuleert VAL-I-PAC de selectieve inzameling en recyclage van verpakkingsafval.

De uitvoering van de wetgeving wordt opgevolgd door de Interregionale Verpakkingscommissie. De invoering van de terugnameplicht van verpakkingsafval heeft ertoe geleid dat België bij de top behoort inzake selectieve inzameling en recyclage van verpakkingsafval.” (OVAM, s.d.).

Bedrijven hebben eveneens de mogelijkheid om de terugnameplicht zelf uit te voeren. In de meeste gevallen werken de bedrijven samen met bovenvermelde organisaties. PMD-afval wordt in de meeste gemeenten tweewekelijks opgehaald (OVAM, s.d.).

Sinds juli 2013 bestaat in Vlaanderen de wettelijke verplichting om ook als bedrijf het eigen geproduceerde PMD te sorteren (FostPlus, 2013). Dit is wettelijk vastgelegd in art. 4.3.1.11° van het VLAREMA. Art. 4.3.2. van de VLAREMA stelt aan de producent van de afvalstoffen daarenboven de verplichting vast om PMD gescheiden van andere afvalstoffen aan te bieden en afzonderlijk te houden bij ophaling of inzameling.

Tips voor de keuze, opstelling, aankoop, … van PMD-afvalbakken is terug te vinden op de website www.sorterenophetwerk.be.

De ophaling van PMD dat afkomstig is van bedrijven gebeurt door daartoe vergunde IHM's. Indien het bedrijf in kwestie gemiddeld minder dan 4 zakken van 60 liter vult per 2 weken, kan het een beroep doen op de gemeentelijke inzamelronde. Hiervoor informeert het bedrijf in kwestie best eerst bij de gemeentelijke milieudienst (OVAM, s.d.). In het andere geval maakt het bedrijf in kwestie afspraken met de erkende afvalophaler van zijn/haar keuze omtrent de inzamelfrequentie, kosten, volumes, containers… Men kan er ook terecht voor advies op maat (FostPlus, 2013a).

Een afvalstoffenproducent mag zijn afvalstoffen enkel meegeven met een geregistreerd inzamelaar, afvalstoffenhandelaar of -makelaar (IHM) of rechtstreeks afvoeren naar een vergunde verwerker van afvalstoffen (OVAM, s.d.).

Fost Plus is een private organisatie die instaat voor de promotie, coördinatie en financiering van de selectieve inzameling, sortering en recyclage van huishoudelijk verpakkingsafval in België. Meer informatie omtrent de activiteiten en werking van Fost Plus is op hun website terug te vinden.

“Sinds 1 januari 2009 is er een nieuwe versie van het Samenwerkingsakkoord van kracht. Het nieuwe akkoord schrijft voor dat minstens 90% van de huishoudelijke verpakkingen nuttig toegepast moeten worden, waarvan 80% door recyclage. Op hetzelfde moment werd ook de erkenning van Fost Plus verlengd. Fost Plus is vandaag de enige organisatie die door de Interregionale Verpakkingscommissie (IVC) erkend wordt voor het beheer van huishoudelijk verpakkingsafval. Eind 2011 telde de vzw Fost Plus 5.233 leden. Ze vertegenwoordigen samen meer dan 90% van de Belgische markt van huishoudelijke verpakkingen.” (FostPlus, 2013d).

3.2. Verwerking

Kort: Opgehaald PMD-afval wordt getransporteerd naar een sorteercentrum waar het gesorteerd wordt in verschillende fracties (PET, HDPE, staal, aluminium en drankkartons) (OVAM, s.d.). Deze uitgesorteerde fracties worden daarna bij de verwerkers gerecycleerd.

Het sorteerproces kan als volgt verlopen (Indaver, s.d.).

  • „Via een automatische zakkenscheurder en een transportband komt de PMD-stroom in een trommelzeef terecht. Hier gebeurt een eerste scheiding.
  • Een reeks machines sorteert de overgrote fractie van het PMD-afval volautomatisch.
    • Een windzifter zuigt de papierresten en plastieken zakjes af. Een overbandmagneet verwijdert het metaal.
    • Infrarood licht detecteert de drankkartons. Perslucht blaast ze uit het PMD-afval. Een non-ferro-scheider selecteert het non-ferro-metaal, zoals aluminium.
    • Doppen en deksels gaan naar een container. Grote folies en zakken worden naar de sorteerhal gevoerd.
    • Een ballistische scheider haalt zachte en harde kunststoffen uit elkaar en weert zo hinderlijke folies uit het sorteerproces.
    • De kunststofscheiding gebeurt door een gecombineerde techniek van materiaal- en kleurherkenning. Een eerste optische scheidingsmachine sorteert PE, PET en de restfractie op basis van een analyse van het weerkaatste lichtspectrum. Perslucht blaast PE en PET naar afzonderlijke transportbanden. De tweede machine scheidt de heldere PET van de gekleurde PET. De laatste machine sorteert het residu dat door de eerste en tweede machine afgescheiden is, nog verder na op materiaal en kleur. PET gaat terug naar de tweede optische scheidingsmachine zodat er een optimale scheiding tussen heldere en gekleurde PET gebeurt.
    • Uiteindelijk komen er 6 voorgesorteerde fracties in de sorteerhal binnen: aluminium, drankkartons, heldere PET, blauwe en groene PET, PE en residu. Al deze fracties worden door sorteerders nog manueel gecontroleerd.“ (Indaver, s.d.)

De gesorteerde fracties worden in balen of in bulk afgevoerd voor verdere recyclage. Het zijn waardevolle secundaire grondstoffen voor de recyclage-industrie. De eindproducten worden gebruikt in een brede waaier toepassingen.

In een filmpje toont Indaver het voormelde proces.

FostPlus (2013i) geeft op haar website eveneens een duidelijk overzicht (incl. videofragmenten) van hoe het recyclageproces van de verschillende fracties uit PMD-afval gebeurt.

  • Recyclage van plastic flessen en flacons
    1. Sorteren
    2. Vermalen en wassen
    3. Smelten en omvormen
  • Recyclage van metalen verpakkingen
    1. Sorteren
    2. Vermalen
    3. Verwerken
    4. Vormgeven
  • Recyclage van drankkartons
    1. Inzamelen en sorteren
    2. Herwerken tot pulp en scheiden
    3. Zeven

 

Bijna 95% van de huishoudelijke verpakkingen die in België op de markt komen krijgen een tweede leven. De materialen uit dit afval krijgen een nieuwe bestemming in huishoudpapier, truien, fietsen… De voorbeelden blijken legio.

Figuur 5: Recyclagemogelijkheden voor de PMD-afvalfractie (FostPlus, 2013b).

Figuur 6: Verhoogde doelstellingen voor recyclage en nuttige toepassing sinds de in 2009 hernieuwde samenwerkingsovereenkomst (FostPlus, 2013f)[1].

 

[1] (1) Het recyclagepercentage van glas is hoger dan 100, omdat het glas uit de horeca wordt meegerekend, terwijl dat volgens de definitie niet onder huishoudelijke verpakkingen valt. Daarbij komt ook nog een stijging van de parallelinvoer van glas.

(2) Het recyclagepercentage van papier-karton ligt ook hoger dan 100. Dat komt omdat niet alle verpakkingsverantwoordelijken lid zijn van Fost Plus. Bovendien worden bij particulieren soms papieren en kartonnen verpakkingen ingezameld die strikt genomen niet onder de definitie van de huishoudelijke verpakkingen vallen.

 

4. Referenties en contactpersonen

Extra info